Paisaiaren elementuak: eragile geologikoekiko harremana.

1.- Paisaia, definizioa:

Paisaia, lurralde-unitate multzo bat da, elementu biotikoz (bizidunak), abiotikoz (atmosfera, klima, arrokak eta mineralak ...) eta antropikoz (gizakien eragina) osatuta.

Elementu guzti hauek elkarekintzetan ari dira, une eta espazio zehatz batean.

Elkarekintza horien bidez, materia eta energia elkartrukatzen dira (ingurumen gradienteak, indibiduo-fluxuak ...) eta ustiapen aukera zehatzak eskeintzen dira.   

2.- Paisaiaren osagaiak:

2.1- Egiturazko osagaiak:

2.1.1- Oinarrizkoak:

Ematen dute betidanik bertan egon direla, aldaezin, paisaiaren geomorfologia eratuz (oinarria) eta osagai hauen "gainean" beste osagaiak ipiniko dira. Mendiak eta mendikateak dira, hondartzak ...

Erne! Geomorfologia aldakora da, mendilerroak eta kostalerroa ..... eraldatzen dira baina oso geldo eta denbora epe zabaletan, beraz, Gizakiak zaila izaten du horretaz antzematea.

2.1.2- Osagarriak: Osagai hauek alda daitezke eta eraldaketak Gizakiak antzeman ditzake. Hauek dira: ibaiak, landaretza, aintzirak ...

2.1.3- Noizbehinkakoak: Ager daitezke zenbait paisaiatan baina ez beste askotan. Adibidez: animalia nomadak, automobilak, eraikuntza iragankorrak ...

2.2- Izaeraren araberako osagaiak:

2.2.1- Biotikoak: Lurralde horretan bizi diren animaliak (fauna) eta landareak (flora). Askotan, landaretza Gizakiak ekarrita eta landuta ager daiteke (adibidez, arto-soro bat edo pagadi bat). Hala ta guztiz ere,"landaretza landua" ere osagai biotikotzat jotzen da.

2.2.2- Abiotikoak:

- Geologia eta geomorfologia

- Klima-ezaugarriak.

2.2.3- Antropikoak:

- Ziklo hidrologikoaren asaldurak

- Zuhaitz mozketa eta basoa botatzea. Deforestazioa.

- Urbanizazioa edo hirigintza.

- Nekazaritza eta abelzaintza.

- Meagintza.

3.- Paisaia motak, sailkapena:

3.1- Osagai biotikoa nagusia denean:

Landaretzak lurraldearen gehiengoa estaltzen du. Nagusitzen den jandaretzaren arabera, paisai desberdinak bereizten dira.

3.2- Osagai abiotikoa nagusia denean:

Geologia izaten da eragile nagusia; paisaia "gogorrak" izaten dira, nagusitzen den harri motak baldintzatuak.

Goi mendiko paisaiak izaten dira, giza-presentziarik gabe eta landaretza urriarekin.

3.3- Osagai antropikoa nagusia denean:

Paisaia hauetan Gizakiaren eragina isladatzen da. Gizakiak paisaia eraldatzen du urte gutxitan; osagai abiotiko eta biotikoek, aldiz, oso eraldakuntza geldoak eragiten dute, mendeak igaro behar dira paisaia aldarazteko.

Hiru osagai hauen presentzia erlatiboaren arabera, ondoko sailkapena egin daiteke: Paisaia naturala, Paisaia artifitziala edo antropikoa eta Landa-paisaia.