If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.
You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!
Lipidoak. Ezaugarriak, funtzio biologikoak eta sailkapena.
1.- Lipidoen ezaugarri komun bakarra, hidrofobia da, zeren eta uretan oso gaizki disolbatzen baitira; egitura molekulararren aldetik, desberdintasun handiak aurkitzen dira, oso molekula desberdinak dira (katea ziklikoak, zikloanitzak, katezuzenak .....).
2.- Funtzio biologikoak:
a) Erreserba energetikoa, funtzio energetikoa ( 9,1 Cal/gr). Gluziodek 4 Cal/g besterik ez digute ematen.
b) Gainazalak iragaztezintzeko: larruazala, lumak ...... (garrantzi handiko funtzioa hegaztientzat).
c) Babesa termikoa (gantz hipodermikoa, ugaztunetan, oso isolatzaile ona da, klima hotzetan bizi diren ugaztunentzat).
d) Erregulazio funtzioa: Hormona batzu (sexu-hormonak) lipidoak dira. Bitamina batzu (A,D, E, K ) izaera lipidikoa dute.
e) Garraio funtzioa: Lipoproteina bezala ( kolesterola garraiatzen dituztenak, adibidez: HDL, VLDL eta LDL lipoproteinak)
f) Egitura funtzioa: mintz biologiko guztietan, geruza "bikoitza"ren osagaiak dira.
g) Nortasun zelularra: mintzetan dauden glukolipido askoren funtzioa da (esfingolipidoak adibidez); hauei esker, zein organoren edo/eta zein indibiduoren zelula naizen adieraz daiteke.
3.- Lipidoen Sailkapena:(Egitura molekularrak 3D-tan ikusi ahal izateko Java indarrean eduki behar duzu).
a) Gantz azido asetuak eta asegabeak; arkitextura molekularra: Katea karbonodun batez osaturik daude, hidrogenoz asetua, lehenengo karbonoan karboxilo talde bat aurkitzen da.
Gantz azido asetu baten "egitura" molekularra.
Karbono atomoen arteko loturak bakunak dira.
Gantz azido asegabeak: espazio-egitura
Katea karbonodunaren zehar lotura bikoitzak (gutxienez bat) agertzen dira.
Gantz azido asegabe baten katea.
Gantz azido astuaren katea
b) Gantz azidoen cis-trans isomeria:
Gantz azido asegabeetan sortzen den estereoisomeria mota bat da. Lotura bikoitzek, gantz azidoaren molekularen "ardatzean " gune zurrun bat sortzen dute; zurruntasun honek bi espazio arkitektura ahalbidetzen ditu, cis- eta trans- konformazioak.
*
Cis-isomeroek , espazio gehiago okupatzen dute (beraz, bolumen handiagoa) eta dentsitate txikiagoa izaten dute azido asetuek baino. Ezkerreko irudian, goian cis-isomeroa eta behean trans-isomeroa erakusten dira.
Van der Waals loturak ere ahulagoak dira kateen artean eta ondorioz, asegabeen fusio puntuak bajuagoak izaten dira asetuenak baino.
Ezkerreko Irudian, gantz azido asetuen (ezkerra) eta asegabeen (eskubian) arkitektura molekularra eta dentsitatearen arteko erlazioa ikusten da.
Eskubikoan (azido linoleikoa), cis-arkitektura dela eta, bolumen handiagoa okupatzen dute, beraz, dentsitate txikiagoa izaten dute, kateen artean, H-zubi gutxiago eratzen dira eta ondorioz, fusio puntua baxuagokoak izaten dira.
Gantz azido asetueen kateen artean, paralelotan jarrita, Hidrogeno-zubi ugari eratzen dira eta energia gehiago behar dugu, lotura horiek apurtzeko eta fusio puntua gainditzeko.
c) Gantz azidoen erreakzio kimikoak: Esterifikazioa, Saponifikazio eta Autooxidazioa.
1.- Esterifikazioa :
Esterifikazioaren bitartez (alkohol gehi azidoa, ester gehi ura) Triglizeridoak sortzen dira, eskubiko animazioan ikusten den bezala (ester-loturen bitartez, ester bond):
2.- Saponifikazioa: xaboien eraketa.
Xaboiak dira gantz azidoen gatz sodiko edo potasikoak
3.- Autooxidazioa:
Lotura bikoitzak hautsi eta ireki egiten du (airearen oxigenoarekin erreakzionatzen dute), sortutako bi zatitan aldehido talde bana eratuz.
Gantzeen zaharmintzearen kausa da. (enranciamiento de las grasas).
3.1.2- Glizerolipidoak:
a) Azilglizeridoak
b) Glizerofosfolipidoak
c) Glizeroglukolipidoak
Glizerol (propanotriol) erabiltzen duten lipidoak dira.
Glizerolipidoak (Fosfoglizeridoak barne) eta esfingolipidoak oso molekula aproposak dira "mintz biologikoak eraikitzeko".
Molekula hauek uretan eskubiko irudian ikusten diren egiturak sortzen dituzte (mizela, geruza bikoitza ...) berez, espontaneoki, molekularen buru polarra urari eskeiniz eta isats hidrofoboak izkutatuz.
Fosfoazilglizeriodeek uretan, "geruza bikoitza" egitura sortzen dute, berez, molekula hauek anfipatikoak direlako (uretan, jokabide bikoitza dute, molekularen polo batetik jokabide hidrofoboa eta bestetik
(fosfatoaren kokalekuan) hidrofiloa).
Ezaugarri honi esker, mintz biologikoak eraikitzeko oso molekula aproposak izaten dira ( beheko bideoa).
Triazilglizerido asetuak gantzak dira (giroko tenperaturan egoera solidoan egoten dira) eta asegabeak, koipeak (giroko tenperaturan likidoak).
b) Fosfoglizeridoak edo Glizerofosfolipidoak:
Kasu guztietan eskubiko irudian goiko egitura molekularra erabiltzen duten lipidoak dira.
Fosfatoaren bigarren esterifikazioan -A nor den arabera, Glizerofosfolipido desberdinak sortzen dira.
Mintz biologiko guztietan erabiltzen dira, egitura funtzioa betetzen dute. Funtzio honetaz gain, zelularen erlazio-funtzioan parte hartzen dute, izaera zelularraren adierazleak baitira.
Eskubiko zutabean, fosfoglizerido motak ikus daitezke; halaber:
a) Lezitinak = Azido Fosfatidikoa+ Kolina
b) Fosfatidilserina = Azido fosfatidikoa + Serina.
c) Fosfatidiletanolamina (cefalinak)= Azido fosfatidikoa + Etanolamina
d) Fosfatidilglizerol= Azido fosfatidikoa + Glizerol.
e) Kardiolipinak = Glizerol bat bi Azido Fosfatidiko molekulekin lotuta.
f) Fosfoazilglizeridoak: Lezitinen egitura molekularrak
c) Glizeroglukolipidoak:
Glizerol + Bi gantz azido unitate.
Glizerolaren hirugarren alkohol taldea monosakarido batekin lotuta dago, O-gluksidiko lotura baten bidez.
Glizerolaren beste bi alkohol taldeak, gantz azidoen karboxiloekin lotzen dira.
Bakterioen eta landare zelulen mintzetan aurkitzen dira.
3.1.3- Esfingolipidoak:
Esfingosina erabiltzen duten lipidoak dira; ez dute Glizerol-arik erabiltzen.
Zeramida= Esfingosina+Gantz azido bat
Goiko irudian, Zeramida-ren egitura molekularra. Esfingolipido guztiek Zeramida bat izaten dute oinarri.
Esfingolipidoen sailkapena:
a) Esfingofosfatidoak (esfingofosfolipidoak)
-R taldean Fosfato bat dago eta esterifika daiteke Kolina bezalako base batekin.
Zeramida+Fosfato+Base(kolina)
Esfingofosfolipiodoak dira; Fosfato talde bat daramate eta, base nitrogenodun batekin (Kolina) esterifikatua.
Esfingofosfatidoren artean, garrantzi biologiko handikoak dira Esfingomielinak:
b) Glukoesfingolipidoak (edo esfingoglukolipidoak):
Ez dute Fosfatorik erabiltzen. Bi motakoak izaten dira:
1.- Zerebrosidoak: Zeramida+ Monosakarido-z osaten direnak :
-R taldea Glukosa edo Galaktosa bezalako monosakarido bat da.
2.-Gangliosidoak: .Zeramida+ Oligosakarido-z osatzen direnak.
-R taldea Oligosakarido bat da, askotan adarkatua.
Mintz zelularraren osagaiak dira, fosfoglizeridoen artean txertatuta; adar glukosidikoak kanpo gainazalean aurkitzen dira, kanporantz orientatuta eta glukoproteinen adar glukosidikoen batera Glukokalix-a osatzen dute.
Beheko irudi honetan, mintz biologiko baten irudikapen bat ikus dezakezue; irudian, mintz plasmatikoaren osagai molekularrak erakusten dira, "itxura" desberdinekin eta zehazmen grafiko desberdinekin. Beti kontuan hartu behar dugu biomolekulak hiru dimentsiotako egiturak direla:
3.1.4- Ezkoak (Zeridoak):
Garrantzi handiko hegaztien lumadia iragaztezintzeko.
Kaxalote ( zeroia) baten buru barnean, 18.000 kg zetilo palmitato (espermazeti, zerido bat) daude; flotazioa baldintzatzen da espermazetiaren dentsitatea eraldatuz , horrela, gastu energetiko gutxiagorekin murgil daiteke.
Ondoko bideoetan ikusgai duzue: fosfoazilglizeridoek eta beste zenbait lipidok duten garrantzia , mintz biologikoetan.
3.2- Lipido ez saponifikagarriak (Terpenoak, Esteroideak eta Prostaglandinak):
3.2.1- Terpenoak (Isoprenoideak):
Isopreno-aren eratorkinak dira ( irudian isoprenoa edo 2-metil butadienoa):
Pigmentu fotosintetikoak Tetraterpenoak (karotenoak, xantofilak ......) dira (C40) lotura bikoitzak konjogatuekin; arrazoi honengatik, kolore biziak izaten dituzte,argi-espektruaren zenbait uhin xurgatzen dutelako.
Esteroide guztieek Ciclopentano perhidrofenantrenoa dute oinarri; ,baina Esteroleek, 3, karbonoan, O= talde bat daramate, eta sexu-hormoneek, aldiz, OH- talde bat.
3.2.3- Prostaglandinak.
Azido arakidoniko-tik eratortzen dira (hogei carbono-atomo eta lau lotura bikoitz) arrazoi honengatik, eikosanoideak ere deitzen dira; COX1 eta
COX2 entzimeek, mintz plasmatikotik hartzen dute eta ziklatzen dute, 8. eta 12. carbonoak lotuz (Ikusi prozesua beheko irudian):
Azido arakidoniko-tik Azido prostanoikoa sortzen da (ezkerreko irudian) eta honetik prostaglandina desberdin guztiak era daitezke.Prozesu inflamatoriak ahalbidetzen etabideratzen dituzte, ahalmen analgesikoa izaten dute, odol-gatzaketa bideratzen dute, basodilatazioa eragiten dute, giharre leunaren uzkurdura eragiten dute.
Glizerol + Gantz azidoak (esterifikazioa) = Azilglizeridoak.
Comments (0)
You don't have permission to comment on this page.