| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

LIZZ102

Page history last edited by Imarru 3 years, 3 months ago

Teledetekzio Sistema baten elementuak.

Satelite bidezko Teledetekzio Sistema motak.

 RGB irudiak.

 

 

1- Teledetekzio satelitaleko sistema baten elementuak:

a) Plataforma edo euskarria (satelite bat izaten da): bertan dago informazioa hartzeko tresneria (datu meteorologikoak, irudiak ..).

b) Lurreko gainazalean, sateliteak hartutako informazioa jasotzeko hartzailea: datu hartzailea.

c) Informazio horren prozesatzaileak-eraldatzaileak, hartutako datuak informazio ulergarri bihurtzeko.

d) Lortu dugun informazio ulergarri horren analisia eta interpretazioa.

 

Teledetekzio satelitalaren elementuak (animazioa)

 

Teledetekzioa, Lurra planetaren gainazaleko (atmosfera barne) objetuei buruzko informazioa lortzeko prozesu multzoa da .

Informazioa hauek, irudiak edo zenbakiko datuak izaten dira, beti gorputz horieek igorri edo isladatu duten irrada elektromagnetikotik eratorriak.

Teledetekzio satelitaleko Sistema baten osagai nagusienak hauexek dira:

  1. Energiaren iturria (A) : Energiaren iturria, sentsoretik kanpoan dagoenean Teledetekzio pasiboa deitzen da (gehiengoetan eguzkia da ), eta sentsoreak berak igorritako uhin iturria denean Teledetekzio aktiboa edo eraginkorra izango dugu. Objetueek irrada horiek isladatzen edo/eta xurgatzen dute; islada eta gorputz beroeek igortzen duten infragorriak dira sentsoreek hartzen dituzten informazioa.
  2. Irrada eta atmosfera (B) : Irrada elektromagnetikoaren barreiadurako prozesua.
  3. Lurraren gainazalarekiko elkarekintzak (C): Lurraren gainazalaren ezaugarrien arabera (landaretza, ura, eraikuntzak ...) iristen den energia isladatu edo/eta igorri egiten da.
  4. Sentsorea (C): Sentsorea bera eta sentsoreari eusten dion plataforma (satelite bat, edo beste sistematan, egazkin bat, helikopteroak ...). Lurraren gainazaletik datorren energia hartzen du, lantzen du (kodetu kode binarioan) eta interpretazio zentruetara bidaltzen du.
  5. Transmisio eta errezepzio Sistema (D): Sentsoreak bidalitako datuak hartzekoa; informazio hau dagokion formatuan gordetzen da eta itzultzaileei bidaltzen zaie, trataera digitalerako (edo analogikoa).
  6. Interpretazioa eta analisia (E): Itzultzaileek informazioa analizatu eta interpretatzen dute.
  7. Txostengintza eta Aplikazioa : Azken prozesua da; interpretatutako informazioa, bukaerako erabiltzailearen eskuetara iristen denean, arazo zehatz batetan aplikatzeko eta dagozkien ondorioak ateratzeko.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2- Sistema satelitalen ezaugarriak. Satelite sareak eta satelite motak, sailkapena:

2.1.- Orbita motaren arabera:

a) Satelite geoestazionarioak edo geosinkronoak:  

Lurrarekin batera doaz, planetaren errotazio-periodo berdina dute eta ondorioz, beti lurralde bera behatzen ari dira.

Orbita ekuatorialak egiten dituzte, 35.786 km-ko altueran; oso lurralde zabaleko irudiak hartzen dituzte.

 

Satelite meteorologiko askok erabiltzen dutena, adibidez Meteosat.

Seinalearen atzerapena 125 msg, distantziarengatik.

 

b) Satelite polarrak edo heliosinkronoak: Poloetatik pasatzen diren orbita zirkularrak egiten dituztenak. Eguzkiarekin batera mugitzen dira, beraz, lurralde desberdinetako irudiak hartzen dituzte.

Orbitaren altuera 700-tik 1500 km-ra bitartekoa izaten da. Zonalde txikiagoko irudiak hartzen dituzte baina bereizmen handiagokoak. (Teledetekzioko eta irudi espektroanitzekoek erabiltzen dituztenak; adibidez Landsat 5).

 

2.2.- Altuera orbitalaren arabera:

a) GEO Sateliteak (Geo-stationary earth orbit) 35786 km-tara: Satelite geosinkronikoak dira, ikerketa zientifikoetan erabiltzen dira (ingurugiro eta meteorologian).

b) MEO Sateliteak (Medium earth orbit): Lurraren gainazaleko puntu zehatzak kokatzeko erabiltzen dira. Altuera 500 km-tik 15.000 km-ra bitartekoa da.

c) LEO Sateliteak (Low earth orbit) : 300 km-tik 1500 km-ra bitarteko orbitetan, telefonia eta ingurugiro ikerketan erabiltzen dira.

 

2.3- Funtzioaren arabera:

a) Zerbitzukoak: Etekin ekonomikoak sortzen duten ja,rdueretan erabiltzen direnak: datu-transmisioak, hedabidekoak (telebista eta irratikoak), telefoniakoak ....

b) Zientifikoak: Ikerketa zientifikoetan erabiltzen direnak; Hubble teleskopio espaziala, Hipparcos ....

Gehiengoetan Espazioari begira ari dira.

c) Ingurugiro zaintza eta alerta sarekoak: Lurra Sistemaren osagai eta aldagaiak ikertzen dituztenak; aldagai fisikoak, kimikoak, geologikoak eta biologikoak behatzen eta aztertzen dituzte (Atmosfera, Hidrosfera ....). Hauek Lurrari begira ari dira

d) Meteorologikoak: Iragarpen meteorologiko eta klimatikoak egiteko datu bilketan ari direnak. GOES seriekoak (EEBB koak) eta Europako Meteosat adibidez

Egunarte 5000ren bat satelite orbitan jarri dituzte.

Horietako asko zabor espazial bihurtu dira jarduera-epea agortu ondoren. Indarrean ari diren sateliteak, jaurtiak izan direnen guztiraren %5 besterik ez da.

Oharra: helburu militarreko sateliteak ez dugu kontuan hartu, jakina.

 

 

Ondoko web gunetan Satelite bilatzaile batzuk dauzkagu eskura; satelitea hautatu ondoren, agiten ari den orbita (saia zaitez sailkatzen) eta ezaugarriak (abiadura, perigeoa ...) ikus ditzakegu:

Satellite tracking

Satelite bilatzailea

Live real time satellite tracking (ISS eta beste sateliteak kokatzeko)

Heavens-above app Android-sistementzat (sakelekoan jar daiteke).

 

Zuzenean, Lurra ISS-tik ikusita. Live streaming from ISS (International Space Station).

Erne! Gaueko zonatik pasatzen denean, pantaila beltza ikusten da.

Jarduerak:

a) Zabal ezazu web hau:  Interactive satellite tracker.

 

b) Hauta ezazu TERRA satelitea. Satelite hautaketa egiteko, Most tracked aukera sakatu behar duzu, handik zabaltzen baita satelite zerrenda. Satelitea behin hautatuz gero, irekiko den leihoan Track TERRA now! esaldian sakatu eta ikustatze leihoa zabalduko da; eskubian orbitaren ezaugarriak erakusten dira (beheko irudian ikusten den bezala).

c) Terra sateliteak zein motako orbita egiten du?: Heliosinkronoa ala geosinkronoa?

d) Satelite geoestazionario batek, egun berean, hartu ahal izango du Penintsula Iberiko-ko irudiak eta Australiakoak. Erantzuna arrazoitu.

e) Bila ezazu GOES 13 satelitea. Azal itzazu bere orbitaren ezaugarriak (satelite sailkapena).

 

 

 

 

3-. Sistema satelital motak. Zer dira RGB irudiak (Irudi multiespektralak edo espektroanitzak)?: 

(Argazkigintza satelitala eta airetiko argazkingintza).

Irudi espektroanitzak sortzeko plataforma satelitalak, hegazkinak, helikopteroak, dronak ... erabil daitezke.

Gu, unitate honetan, Teledetkzio sistema satelitalak lantzen ari gara gehiengoetan erabiltzen direnak baitira, baina ahaztu gabe beste plataformetako Teledetekzio sistemak ere garrantzi handikoak direla.

3.1- Sistema satelitalak bitan bereizten dira: aktibo nahiz pasiboak izan daitezke.

a) Teledetekzio Sistema pasiboak:

Sensoreak jasotzen duen uhin elektromagnetikoen iturria izaten da:

 

1) Eguzki-argia lurgainazalean isladatu ondoren. Beti, sensoreak jasotzen duena, Eguzkitik etortzen dena ken gainazalak xurgatzen duena da.

2) Gainazaleko objeturen baten igorketa: adibidez, sute baten igorketa infragorria .....

Satelite hauetan uhin hartzailea besterik ez dago.

 

Arazoak: gauez, ez dute ezer ikusten, Eguzki-irradarik ez baitago. Hodeiek ez digute ongi ikusten uzten, traba eragiten diete satelite haueei.

 

 

 

 

 

 

 

 

b) Teledetekzio Sistema aktiboak:

Uhin elektromagnetikoen iturria satelitean dago. Laser edo radar motako uhinak izaten dira gehien bat.

Kasu honetan plataforma satelital berean, uhin igorle bat eta uhin hartzaile bat erabiltzen ditugu. Sateliteak berak igortzen duen uhin-sorta, zein gainazalean isladatu ondoren, sensoreak (uhin-hartzailea) berriro jasotzen du.

 

Abantailak: 24 orduko funtzionamendua izaten dute, Lurraren alde argituan eta alde ilunean berdin. Laser izpiek eta radar-uhinek, hodeiak zeharkazten dituzte, beraz, meteorologia-k ( hodei multzoek) ez digu inongo trabarik jartzen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2- Sensoreak eta bandak:

Sensoreak Sistema optiko konplexu bat darama; honek, ispiluari erasotzen dion energia (uhinak) iragazi eta hautatu egiten du (uhin luzeraren arabera).

Sistema optikoan iragazitako uhin elektromagnetikoak sensoreetan (6-7 sensor egon daitezke) jasotzen dira.

Espektroaren banda bakoitzarentzat sensore desberdinak erabiltzen dira.

Horregatik, ultramore eta espektro ikuskorrarentzat siliziozko detektatzaileak erabiltzen dira eta infragorriarentzat merkurio-kadmio-telurozko detektatzaileak.

Satelitearen arabera 5, 6 edo 8 sensor egon daitezke.

Hauek banda izeneko uhin-luzera zehatzak detektatzen dituzte. Banda bakoitzean sensore bakoitzak detektatzen dituen energia desberdinak, bulkada elektriko bihurtzen dira.

Mikrovoltetan neurtutako aldakuntza hauek, Lurrera bidaltzen dira handiagotzeko eta erregistratzeko.

 

Ondoko irudian, RGB (Red, Green, Blue) motako irudi (espektroanitza, multiespectral) baten eraketa: hasiera batean, edozein bandari eman diezaiokegu R edo G edo B balioa, horrela anitz sortuz, banda-konbinaketa desberdinekin. 

 

Taula honetan, Landsat 5 (TM sensor batez) eta Landsat 7 (ETM+ sensor batez) sateliteek hartzen dituzten bandak (uhin luzera mikrometrotan) eta ezaugarriak:

 

 

 

3.3- RGB irudiak:

Aztergailu multiespektralak (sensoreak) detektatzen duen gainazaleko informazio-unitateak pixel (picture element) izena hartzen du.

Sensorearen zehazmenak, pixel bateko azalera adierazten du; adibidez, Landsat 7-ak 30 m-ko zehazmena du, beraz , satelite horretan dagoen sensoreak sortzen dituen irdietan, pixel bakoitzak 30x30 metroko lauki bat adierazten du, 1:1 -ko eskalan.

Irudi multiespektralak sortzeko, banda bakoitzetik hartzen den irudia (uhin luzera zehatz bateko energia biltzen duena) besteen gainean gainjarri behar dugu, “geruza” anitzeko makro-argazki bat sortuz; beraz, Landsat 5-ak, 7 banda dituenez, “7 irudiko " metak egiten ditu, meta geruzanitz hau da irudi multiespektral bat.

Horrela sortutako irudiak, software berezi batez landu behar dugu; gehiengoetan, 7 geruza horietatik, ( edo 8, satelitearen arabera) hirunaka erabiltzen dira, nahi ditugunak, agerian jarri nahi dugun informazioaren arabera, bandak konbinatuz. Adibidez, 5, 4 , 2 bandak hautatzen ba dira, horrela prestatuko dugun irudi multiespektrala, beti lehenengo bandako irudia (5 kasu honetan) Gorriz ikusiko dugu (Red), bigarrena (4 banda) berdez (Green) eta hirugarrena Urdinez (Blue). Beti orden berean, Red/Green/Blue nahiz eta dagozkien bandak aldatu. Emaitza hiru geruzak gainjartzetik sortu den irdia da.

Horrela lortu dugu gure lehenengo RGB irudia (Red, Green, Blue).

 

Ikusten denez 1 bandari dagokion "argia" kolore urdinekoa da (visible spectrum informazioa erabili); 2 banda, kolore berdeko argiari dagokio eta 3 banda kolore gorriari. Beraz, 3,2,1 bandak gainjartzen ditugunean, benetako koloreko irudiak ikusiko ditugu. Beste edozein konbinaketak, kolore faltsuko irudiak izaten dira.

 

3.4- RGB irudien aplikazioak:

Aplikazioak:

 
a) Inpaktuak agerian jar daitezke (uholdeak, suteak ....b) Bero igorketak (mapa termikoak).
c) NVDI irudiak, landaretzaren osasun-egoera diagnostikatzeko; landaretzaren estres hidrikoa agerian jartzen da.
d) Lurraldearen erabilera eta denbora mugatu batean, erabilera-aldaketak agerian jartzeko: hirigintza-aldaketak, errepideak, nekazaritza ....
e) Lurzoru eta landaretzaren deshidratazio maila, sute-arriskuak (arrisku-mapak).
f) Mapa tematikoak egiteko.
gSinadura espektrala (landare espezieak bereizteko ) ............ eta aplikazio asko gehiago.


RGB irudi-bilduma, azalpenekin (euskeraz eta gaztelaniaz), pdf fitxategi deskargagarrian.

Download aukera hautatu behar da.

 

Hona hemen, Iruñerriko RGB-ko adibide bat:

 

Iruñako "irudi termikoa" , hiriko bero-irla efektua agerian jarri dugu.

Bandak 6, 5, 4 konbinaketan. Iturria: Landsat 5, 1988.ko abuztuaren 6-ko irudia.

Mapa termikoetan, askotan 6 bandari ematen zaio kolore gorria, banda horretan infragorri termikoko uhinak ntzematen baitira. Landaretza urdinez ikusten da

 

Sakana (Nafarroa) eta eskubian, Iruña. (Sentinel 2A, bandak 5,4,2)

Banda konbinaketa honen bitartez, zenbait egitura geologiko (diapiroak, kasu honetan) eta hiri-eremuak oso ongi antzematen dira.

 

4.- Teledetekzio satelitalaren abantailak:

Azkar lortzen dira (gainazaletik edo helikoptero edo egazkin batetik egiten direnak baino)

Ekonomikoak : preziorik merkeena (informazio unitateka).

Unibertsalak: sateliteek ez dute nazio eta estaturen arteko mugak errespetatu behar.

Gaur egungoak: gehienez bi egunetan, satelite batek hartu duen irudia, gure ordenagailuan izan dezakegu, informazioa erabiltzeko prest.

Ahalmen, zehazmen eta bereizmen handikoak: beraz, lurralde zabaleko informazio “zehatza” ematen digute. Datu digitalek ez dute inoiz gezurrik ematen.

Honetaz gain, Teledetekzioaren beste abantail gehiago honako hauek dira:

a)-. giza begiaren ikusteko gaitasuna handiagotzea, ikuspuntu desberdinetatik eta eskala desberdinetan objetuak ikusi ahal izatea eta aztergaien behaketa sistematikoa.

b)-. Sentsoreak erabiltzeak, argi-espektro edo begi-espektrotik kanpora ere giza begiaren ikusmena zabaltzea lortzen du. Honek objetu desberdinen arteko ezaugarri bereizgarriak gehitzen ditu.

 

 

5.- Beste Teledetekzio-plataformak (satelitalak ez ezik):

Arestian esan dugun bezala, sensoreak satelitetan ipintzeaz gain beste euskarri desberdinetan ere koka daitezke.

Honen arabera, Teledetekzio Sistemak sailkatzen dira:

 

a) Teledetekzio orbitala (sateliteak eta duela gutxi arte, NASA-ren Space shuttle).

Aurreko ataletan, Teledetekzio Sistema satelitalak landu ditugu.

 

b) Hegazkinetan oinarrituta: altuera handitik hegan egiten dutenak, altuera txikitik hegan egiten dutenak, helikopteroak, puzgarriak, zeppelin-ak eta dron-ak.

 

c) Gainazaleko Teledetkzio sistemak: lurgainazalean bertan ari direnak, mugiezin edo mugikorrak.

 

 

 

 

 

 

 

 

Arreta berezia merezi dute:

a)Teledetekzio Sistemen artean, LIDAR sistemak:

LIDAR (ingeleraz akronimo batetik: Light Detection and Ranging o Laser Imaging Detection and Ranging) laser izpiak erabiltzen dituen teknologia bat da. Laser-igorle batetik edozein objetu batera bitarteko distantzia neurtzea ahalbidetzen du. Fotokopiagailu erraldoi bat balitz bezala funtzionatzen du, gainazalaren edo objeturen 3D-irudiak sortuz.

LIDAR teknologia Geologian, Kartografian, Sismologian, Basogintza-inbentarioak eta Atmosferako Fisikan erabiltzen da gehien bat.

Teledetekzio sistema aktibo bat da eta euskarri edo plataformak, hegazkinak, helikopteroak, tamaina desberdinetako dron-ak eta lurzoru mailako tresneria izan daitezke.

b) Plataformen artean, droneak:

Dronea gidaririk gabeko hegazkin ( Unmanned Aircraft Vehicle UAV).

Nahiz eta droneek erabilpen zibila eduki, beste behar batzuetarako ere erabiltzen dira, ala nola, lan militarrerako, kazetaritzarako, ikerketa zientifikoentzako eta nekazaritzarako. Ibilgailu hauek hegaldi kontrolatu bat egiteko gai dira, erreakzio, motor-elektrikorekin edo eztanda-motorrekin propultsatuta.

Droneek, forma, tamaina, konfigurazio eta diseinu ezberdinak eduki ditzakete. Historian zehar, ibilgailu hauek lurretik kontrolatuak izan dira, baina gero eta gehiago erabiltzen dira kontrol autonomoan (haien baitan daramaten softwareari esker).

Horrela, bi azpi multzo sortu dira: alde batetik, kokaleku jakin batetik gidatu eta kontrolatuak direnak, eta aurrez programatutako hegaldiak dituzten kontrol autonomokoak. Azken hauek, automatizazio sistema dinamiko konplexuagoak erabiltzen dituzte (sateliteek kontrolatutako gida-sistema bat).

 

Euskadin eta Nafarroan drone-industria

 

 

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.