Uraren kalitatea; trataerak.

 

1.-Kalitate ona adierazten duten aldagaiak:

 

 

 

2.- Adierazle kimiko batzuren kontzentrazio egokia eta aldakuntzen eraginak:

 

 

3.- Uraren kalitateak eta berariazko erabilera egokia.

 

 

4.- Adierazle ekologikoak: 

 uren kalitatea diagnostikatzeko prozedura honetan ez da neurtzen igorritako kutsagai kopurua, sisteman izan diren eragin eta ondorioak baizik. Adierazle motak:

a) Adierazle autoekologikoak:

a.1- Adierazle mikrobiologikoak: 3. atalaren Taulan ikusi dugunak, aldagai biologikoren artean: Koliformeak, Estreptococoak ,Pseudomonak...).

a.2- Saprobioen sistema: (Koalitatiboa-koantitatiboa) Uren sailkapena, saprobioen sistemaren arabera (mate.org. kopuruaren arabera)

 

 

Eskubiko irudietan, Vorticella infusionum (A) eta Vorticella aquadulcis (B,C,D) ur beta-saprobio eta polisaprobioetan. (Irudia: Andrés Zornoza).

b) Adierazle sinekologikoak:

Kasu honetan, Biozenosi osoa aztertu behar da. Espezie batzuren presentzia edo/eta beste batzuren gabezia, adierazgarria izaten da.

Indize hauen artean, indize biotikoak erabiltzen dira, makroornogaberen agerpenean (uretan) oinarriturik daude, batez ere insektuak (efimerak, trikopteroen larbak, dipteroen larbak …) , moluskuak, anelido eta krustazeoak.

Horretarako, zoologiaz ongi hornituta ibili behar gara. Ur gezetan bizi diren bizidun txiki eta mikroskopikoen gida lagungarriak izaten dira :

 

Uretan bizi diren bizidunen gida

 

 

Penintsula Iberikoan, BMWP (Hellawell, 1978) indizea erabiltzen da, eta IBMWP-a Alba-Tercedor eta Sánchez Ortega-k (1978) egokitua (IBMWP Iberian Biologycal Monitoring Working Party).

Indize koalitatibo bat da, non makroornogabe familia identifikatu ondoren, bakoitzaren presentziari 1-tik 10-era bitarteko balio bat ematen zaio, uren kalitate mailarekiko duten tolerantziaren arabera. Puntzuazioak gehituz (guztira), indizea lortzen da.

BMWP sisteman, ibaiaren ubidean bizi diren Molusku, Insektu, Krustazeo eta Araknido familiak identifikatzen (koalitatiboki) dira.

 

  

 

Beheko irudietan BMWP sistemaren zenbait makroornodun adierazle aipatzen dira:

 

Planorbella trivolvis moluskoak igorketa industrialak eta etxeko urak adierazten dute.

Helobdella stagnalis anelido hirudineoa, plagizidaz kutsaturiko uretan bizirauten du.

Corydalus s.p. megalopteroak oso ur garbietan, kutsatu gabeko uretan bizi da.

Limnophora sp. diptero honek kutsadura organikoa gustukoa du.

Simulimium sp. beste diptero bat da, elikatzen da iragazketaren bitartez eta ezin da bizi ur kutsatuetan.

 

c) Adierazle konposatuak:

Adierazle autoekologikoak eta sinekologikoak aldiberean erabiltzen direnean, konbinatuta.

Adibidez, SCAF eredua; ebaluazio sistema hau segida ekologikoaren teorian oinarritzen da. Biodibertsitate-indizeak eta BMWP indizeak aldiberean erabiltzen ditu. Zehaten du ingurugiro-egoera eta balizko erabilerak.

 

5.-Uren kalitatea Nafarroan. Zaintza sareak:

a) Ebroaren hobi Hidrografikoa: Uren kalitateko alerta-sarea.

Emaitza analitikoak, Ebroaren hobi hidrografikoan.

 

b) Nafarroko kontrol-sarea:

Emariaren kontrola eta kalitatearen kontrola, Nafarroan.

 

 

 

6.-Uraren trataerak: Arauzketa eta potabilizazioa:

6.1- Potabilizazioa:

Giza-kontsumorako balio ez duten ur naturalekin egiten den prozesu multzoa da, ur edangarri bihurtzeko asmoarekin; ur hauek duten ezaugarri biologiko, fisiko edo/eta kimikorengatik ezin dugu kontsumitu, eta prozesu multzo horren bitartez, osasun-arriskua zekarten osagai edo aldaiak “zuzendu” edo moldatu behar dugu; ezaugarri organoleptiko desatseginak ere (usainak, kolore arraroak …) zuzendu behar dira. Prozesu multzo honek, bi trataera mota dauzka:

 

6.1.1.- Suspentsiotan dauden solidoak kentzea: Prozesu fisiko eta kimikoren bitartez. Prozesu fisikoak, iragazketa, dekantazioa eta flotazioa dira, partikula handiak eta ertainak kentzeko. Partikularik txikienak eta usain txarrak kentzeko, adsorzioa (Karbono aktiborekin ) erabiltzen da. Prozesu kimikoak, koagulazioa eta flokulazioa dira, partikula txikiak kentzeko.

6.2.2.- Desinfekzioa: Organismo patogenoak erabat kentzeko. Erabiltzen den metodoa (erraza eta merkea baita) klorazioa izaten da. Klorazioaren desabantaila bakarra, urak zapore txarra hartzea da, horregatik, askotan kloroa erabili beharrean, O3 erabiltzen da edo metodo fisikoak ( beroa, irradiazio ultramoreak) ; azken metodo hauek garestiagoak izaten dira, klorazioa baino.   La potabilización (gaztelaniaz, bideoa)  Ur edangarrien trataera (bideoa)

Gogoratu, burutzen diren prozesuak hauek izaten dira: 

Egurastu (aireztatu).

Koagulazioa edo gatzaketa (Flocculation)

Sedimentazioa

Iragazketa (Filtration) 

Desinfekzioa

 

 

6.2- Arazketa:

Zer dira araztegiak?

Arazketa. Arazuriko araztegia. 

 

Hondakin-urak (Hiriko edo industrietakoak) tratatzeko prozesu multzoa da, zeukaten egoera naturala berreskuratzeko asmoz.

 

 

Erabateko arauzketa ezinezkoa da eta prozedura oso garestiak erabili beharko ziren. Uren kutsadura mailaren arabera prozesuak konplexutasun eta prezio desberdinekoak izaten dira.

Kutsadura maila eta kutsadura motaren arabera, bi arauzketa mota bereizten dira:

6.2.1-Arazketa naturala, biguina. (ETAP Estaciones Tratamiento Agua Potable)

Kutsadura arineko kasutan erabiltzen da; Ibaiaren autoarauzketako prozesu naturalak kopiatu nahi dugu. Gehien erabiltzen dena, aintziraketa-koa da : arauztu nahi dugun ura, sakonera gutxiko aintzira artifitzialetan mantentzen da (hilabete batzurez) ; horrela, suspentsiotako solidoak jalkitzen dira eta biodegradazioa burutzen da. Batzutan, geruza hareatsuen zeharko iragazketa ere erabiltzen da.

6.2.2-Arazketa teknologikoa (EDAR edo PTAR): (Estacion Depuradora Aguas Residuales/ Hondakin Urak Arazteko Planta) :   Arazketa: PTAR planta Alderantzizko osmosi-zko trataera

Prozesu fisiko, kimiko eta biologikoren bidezko arazketa da. Instalakuntza bereziak behar dira, garestiak izaten dira. Arauzketa mota honetan, prozesuak lau mailatan bereizten dira, uraren trataeraren arabera eta hiru hondakin mota lantzen dira: ura, lohiak eta biogas-a: 1- Uren trataera: Trataeraren fase honek hiru atal ditu a) Aurre trataera: Tamaina handiko solidoak eta flotatzen diren hondakinak kentzen dira. b)Trataera primarioa: Prozesu fisiko-kimikoak erabiltzen dira eta biltoki handitan egiten da. Urratsarik garrantzitsuenak hauek dira: Dekantazioa/sedimentazioa. Koagulazioa/flokulazioa: Produktu kimikoren bitartez (Al2(SO4)3 , Cl3Fe) suspentsiotan dauden partikuleen elkarketa eragiten da, tamaina handituz doan neurrian prezipitazioa suertatzen da. Flotazioa. Aire korronte bat pasarazten dugu ur-masa gora; horrela gai soladiak gainazalerazten dira. Neutralizazioa: pH-a zuzentzen da trataera biologikoa (datorren fasea) prestatzeko. c)Trataera sekundarioa (biologikoa): Eragindako biodregazioa da, baldintza aerobikoetan (airea sartarazten da).   2- Lohien trataera: Prozesu hauek burutzen dira: 1.- Loditzea: Bolumena murrizten da, ura kenduz (grabitatez). 2.- Estabilizazioa, egonkortzea: Materia organikoa kentzen da, baldintza aerobikoetan (garestiagoa da) edo anaerobikoetan, kasu honetan biogas-a sortzen da ( CH4 eta CO2). 3.- Egokitzapen kimikoa: Zenbait produktu koagulazioz eta prezipitazioz kentzen dira, karea edo Cl3Fe erabiltzen direlarik. 4.- Deshidratazioa: Zentrifugazioaren bitartez edo iragazketaren bitartez.   3- Biogas-aren sorrera: Gasarik sortuz gero, energia iturri bezala erabiltzen da; beheko taulan biogasaren osaketa ikusten da: